Raxoi ou Rajoy? A RAG conta xa cunha ferramenta que resolve todas dúbidas sobre os nosos apelidos

A Real Academia Galega (RAG) acaba de lanzar a Guía de apelidos galegos, un buscador en liña que recolle máis de 6.000 apelidos, cubrindo aproximadamente o 95% da poboación galega. Esta ferramenta facilita a restitución das formas orixinais dos apelidos, proporcionando tanto a forma normativa como as variantes deturpadas coas súas correspondentes correccións.

Ademais, o buscador permite descargar un informe do Seminario de Onomástica da RAG que certifica a forma correcta dos apelidos alterados, o que pode ser útil para os trámites de restitución á forma orixinal galega.

https://academia.gal/apelidos/busca

Copia esta ligazón para acceder á Guía dos Apelidos Galegos

Real Academia Galega

Un recurso clave para a normalización

A coordinadora da guía, Ana Boullón, salienta que "a reforma da Lei do Rexistro Civil de 1999 contempla que, cun trámite moi sinxelo, sexa posible a restitución dos apelidos galegos á súa forma xenuína, e consideramos que este recurso vai facilitar esta xestión".

Aínda que se estima que só un 16% dos apelidos galegos foron castelanizados, esta cifra inclúe algúns dos máis frecuentes, polo que a súa recuperación pode ter un gran impacto na visibilidade social da lingua.

Os apelidos, memoria e identidade

O presidente da RAG, Víctor F. Freixanes, subliña que "os apelidos son a crónica dunha linaxe, marcas de identidade nas que recoñecemos a nosa propia estirpe, a memoria da familia ou do clan. Detrás deles latexan as pegadas do que somos".

Freixanes tamén agradeceu o labor do equipo redactor da guía, composto por Ana Boullón, o académico Gonzalo Navaza e os académicos correspondentes Antón Palacio e Luz Méndez, todos eles membros do Seminario de Onomástica da RAG.

Un proxecto que medra

Esta nova guía en liña amplía significativamente a publicada pola RAG en 2016, que incluía 1.500 apelidos. O recurso baséase no corpus do Dicionario de apelidos galegos, proxecto no que o mesmo equipo está a traballar e que ofrecerá etimoloxías, distribucións xeográficas de cada forma e documentación histórica.

Ademais, súmase á Guía de nomes galegos, presentada en 2022 tamén en formato de buscador en liña, reforzando así os recursos dispoñibles para a normalización lingüística.

Unha historia de deturpación e recuperación

A alteración dos apelidos galegos remóntase ao século XVI, cando comezou un proceso de castelanización que afectou tanto a súa pronuncia como a súa escritura. Este fenómeno débese á imposición do castelán na administración e no ensino, o que levou á adaptación dos apelidos galegos ás normas fonéticas e ortográficas do castelán.

Co lanzamento da Guía de apelidos galegos, a RAG dá un paso máis na recuperación do patrimonio lingüístico, facilitando que cada galego poida coñecer e reivindicar a forma auténtica do seu apelido.